Kelders die blank staan bij een hoosbui: de lage delen van de verzakte Goudse binnenstad zijn er al aan gewend. Maar ook elders in het Groene Hart is bodemdaling geen ver-van-mijn-bed-show met kapotte funderingen en rioleringen, onbegraasbaar weideland of verzakte parkeerplaatsen. Een kwart tot een derde van de inwoners heeft nu al last van de bodemdaling.* Luuk Jacobs (gemeente Gouda) laat in de historische binnenstad een paar verzakkingsproblemen zien.
Door het verschil in fundering zakken niet alle huizen in de Vrouwensteeg even hard
‘Kijk, Hier zie je een voorbeeld van verschil in fundering waardoor het huis links minder zakt’, zegt Luuk Jacobs, terwijl hij wijst op twee panden in de Vrouwesteeg. ‘Het blijft hier 3 à 4 millimeter per jaar dalen. Hoe kom je dan je huis in, bijvoorbeeld in rolstoel? Dat is een van de vragen. Een schuine plank er tegenaan is geen oplossing, daar is de straat te smal voor.’
De binnenstad zakt niet overal: Gouda is ontstaan op kleigebied naast de IJssel, pas later werden de ingepolderde veengronden bebouwd. En daar waar het zakt, gebeurt dat niet op dezelfde manier. Probleem is wel dat onder veel huizen het grondwaterpeil zo hoog is, dat hoosbuien tot natte kelders leiden.
Huizen aan het Regentesseplantsoen zijn gebouwd op palen
Waterpeil in stapjes omlaag
Tot 1970 was verlaging van het waterpeil dé oplossing, en die komt nu weer uit de kast. Vanaf 2024 wordt het w aterpeil de komende 25 jaar in stapjes verlaagd; elke vijf jaar vijf centimeter. Dat gebeurt niet in de hele stad, alleen in de gebieden met overlast. De problemen die dit technisch en juridisch met zich meebrengt worden nu onderzocht en besproken met bewoners.
Bijvoorbeeld die van het Regentesseplantsoen, waar de huizen op palen staan. Bij een te laag grondwaterpeil gaan die palen rotten. Bijkomend probleem is dat de gemeente wettelijk niet verplicht is funderingsherstel te compenseren. Zover komt het hoogstwaarschijnlijk niet. De oplossing is een ondergrondse constructie vlak voor deze huizen. Die voorkomt dat peilverlaging de huizen bereikt.
Voor bewoners aan de Turfmarkt kunnen de maatregelen niet vroeg genoeg beginnen. De gracht ligt vlakbij het diepste punt van de binnenstad en ze halen regelmatig natte voeten. Jacobs vertelt dat in de gracht compartimenten worden gemaakt, zodat het waterpeil gericht alleen op bepaalde delen zakt.
Daartegen kwam verzet, omdat daarbij de vaart met kleine bootjes zou worden stilgelegd. Deze week heeft de gemeenteraad met krappe meerderheid beslist dat die vaart moet blijven doorgaan. Op lange termijn wordt deze gracht onderdeel van een doorgaande vaarroute tussen IJssel en Gouwe, dwars door het winkelhart van Gouda, de intieme vaarroute.
De blauwe lijn geeft die intieme vaarroute aan, in 1870