Politieke partijen zijn druk in de weer met hun kandidatenlijsten voor de gemeenteraadsverkiezingen in maart. Voor de Goudse 50+ partij leek gebrek aan kandidaten deze zomer één van de redenen om er helemaal mee op te houden, al wil een deel van de partij deze week toch verder. ‘Weinig leden en ermee ophouden is bij lokale politieke partijen niet uniek’, aldus Henk Bouwmans, directeur van de Nederlandse Vereniging voor Raadleden, die signalen krijgt dat de lijst samenstellen een lastige klus wordt. In Gouda blijkt de 'jacht' op kandidaten mee te vallen.
De animo om lid te worden van een politieke partij is gering: net als landelijk is ook in Gouda amper twee procent lid van een partij. Daarnaast neemt het aantal partijleden dat in de raad wil al jaren af. Het raadswerk vergt steeds meer tijd en de mensen die het aanspreekt hebben met gezin, werk en mantelzorg vaak al genoeg ballen in de lucht. De coronaperiode, waarbij raadsvergaderingen online werden gehouden, heeft politieke partijen nog verder uit het zicht gedreven.
De twee lokale partijen verwachten desondanks geen problemen met het samenstellen van de lijst. Gemeentebelangen Gouda (GBG) meldt juist een lichte ledengroei (‘het zijn er nu enkele tientallen’, aldus voorman Jan de Koning) en verwacht geen problemen met het samenstellen van de lijst.
Gouda Positief, heeft 'een harde kern van dertig leden' waaruit geput kan worden 'die elkaar afwisselen in bestuur en fractie', aldus fractieleider en lijsttrekker Sjane-Marie Koppers. Bouwmans heeft voor haar een waarschuwing: 'Lokale lijsten steunen op een vaste groep. Als ze daarnaast niet voldoende leden werven, houdt het een keer op, zelfs al gaat een partij al bijna 25 jaar mee.' Hij denkt dat er een houdbaarheidsdatum zit aan partijen zonder landelijk hoofdkantoor.
Landelijke partijen niet in het voordeel
Lokale afdelingen van landelijke partijen hebben nog een andere zorg: de populariteit van de partij landelijk zorgt voor golfbewegingen in het ledental. 'De Goudse afdeling van het CDA heeft dit jaar al heel wat opzeggingen gehad', zegt bestuurslid Arjen Blacquière, 'het CDA staat er landelijk niet goed op momenteel.' Hij verwacht dan ook minder belangstelling om op de lijst plaats te nemen. Wel streeft de partij naar ten minste dertig kandidaten op de lijst.
De VVD, die in Gouda de verkiezingen ingaat met ‘jonkie’ Kevin de Jonge (25), is ook bekend met landelijke trend van ledenverlies. ‘Dat is al jaren aan de gang’ zegt partijsecretaris Daniel Tuynman. Hij verwacht desondanks verwacht ‘een lijst te kunnen samenstellen met kwaliteit en voldoende personen’.
Ledenverlies is er niet bij de PvdA Gouda, die schommelt rond de 250 leden. Dat er via een advertentie mensen geworven werden, komt omdat 'we altijd op zoek zijn naar talent’, aldus partijvoorzitter Joost van Lier, die verder geen problemen verwacht met het samenstellen van de lijst.
Groei bij D66 en de Partij voor de Dieren
Groei is er juist bij D66 Gouda: die kreeg er afgelopen jaar zo’n 20% nieuwe leden bij en telt er nu 142. ‘We verwachten voldoende goed gekwalificeerde kandidaten voor de lijst te hebben’ zegt D66-voorzitter Miriam Voets. Gestage groei meldt ook de Partij voor de Dieren ‘soms met wel 10% in een jaar’, zegt fractieleider Corina Kerkmans. De partij telt rond de 100 leden.
De SP heeft haar lijst al af en had geen moeite om van 5 kandidaten te vinden, meldt lijsttrekker Boris Stil. Hij krijgt gezelschap van de huidige burgerraadsleden en twee nieuwkomers. De partij heeft telt ongeveer 100 leden in Gouda en de Krimpenerwaard gezamenlijk.
Christelijke partijen ‘stabiel’
Bij de Goudse ChristenUnie is het dringen op de lijst: ’de selectiecommissie heeft zelfs niet eens iedereen op de lijst geplaatst die had aangegeven dat te willen’, zegt Ineke Schadelee. De partij kent een ‘stabiel’ aantal leden dat rond de 270 schommelt.
De SGP, met bijna 300 leden een van de grootste partijen in Gouda, heeft ook een trouwe achterban en een conceptlijst van 25 namen. Tocht stelt lijsttrekker Harold Hooglander: ‘Het is niet heel makkelijk om kandidaten te werven die ook daadwerkelijk het raadswerk willen gaan doen. Veel mensen weten toch niet helemaal precies wat het raadswerk inhoudt en hoeveel tijd het kost. Als SGP zijn we blij met de mogelijkheid om burgerraadsleden aan te stellen.’
Lange lijsten geen garantie
Een lange lijst zegt nog niet alles. Bij de vorige verkiezingen waren er landelijk meer dan 54.000 kandidaten voor ruim acht en een half duizend raadszetels. Dat klinkt beter dan het is, zegt Henk Bouwmans: 'Lang niet iedereen op de lijst is ook echt beschikbaar voor het raadslidmaatschap'.
Goed voorbeeld daarvan is in Gouda -behalve het CDA- ook Groen Links Gouda, dat 40 namen op de lijst moet zetten, zo meldt secretaris Gerard Freriks. ‘Driekwart daarvan zijn mensen die wel op de lijst willen staan maar geen functie in de gemeenteraad ambiëren. De werving van die 10 mensen die wel een functie ambiëren was spannend, zo als altijd.’
Fractieleider (en lijsttrekker) Sjane-Marie Koppers signaleert een ander probleem in de Goudse raad: 'Leden die maar kort blijven en er na vier jaar de brui aangeven. Haar vertrekkend collega Astrid van Eersel (Onafhankelijk Gouda) signaleerde die trend ook al.
Dat leidt er op sommige plaatsen zelfs toe dat raadszetels tussentijds leeg raken en niet worden ingevuld, een fenomeen dat Gouda niet kent. Daar zijn tot nog toe voldoende mensen te vinden die voor een maandverdienste van € 1.594,69 euro en een (geschatte) gemiddelde werklast van 17,7 uur werk per week zitting willen nemen in de gemeenteraad.
lees ook: 'Machtsgreep' bij Gouda's 50+ partij: toch meedoen aan verkiezingen