In Gouda wordt het komende half jaar feestgevierd omdat het 750 jaar stadsrechten heeft. In de hele stad zijn festiviteiten, tentoonstellingen en speciale activiteiten. Na de feestelijke opening door koning Willem-Alexander op 12 april (live uitgezonden door RTV Gouwestad) barsten feestelijkheden los. Meer dan 102 in getal. We zetten er een aantal op een rij.
Op het dak van de Sint-Jan
De Sint-Janskerk is de langste kerk van Nederland. 'Eén, twee, drie', ofwel 123 meter lang. Tijdens de viering van Gouda750 kun je ook 25 meter de hoogte in en het dak op. De route gaat over steile trappen, door lage deurtjes en over hoge daken, één en al beleving. De trap onder de toren leidt als eerste naar het orgel, het domein van de organist. Hij kent als geen ander de klanken van dit twintig meter hoge instrument. Hier zie je de longen van het orgel: de balgenkamer. Een verdieping hoger loop je langs de werkplaats van de conservator van de Sint-Jan. Het is zijn werk om het gebouw en beroemde Goudse Glazen - je zegt nooit ramen! - te behouden.
Vanaf het dak van de Sint-Jan heb je een spectaculair zicht over Gouda. Bij helder weer kijk je ver de polder in en kun je soms zelfs Rotterdam, Den Haag en Utrecht zien. Via een stellage naast de kerk klim je weer naar beneden.
14 april t/m 17 september 2022 Kijk hier voor meer informatie
Ruim vier jaar geleden werd begonnen met de organisatie van Gouda750. Oorspronkelijk was het plan was om een heel jaar feest te vieren. Omdat het niet zeker is hoe dit najaar zich corona ontwikkelt, is uiteindelijk gekozen om een half jaar, van april tot en met september de feestelijkheden te organiseren, legde de Goudse burgemeester Pieter Verhoeve woensdag tijdens de presentatie van het programma uit. De belangrijkste conclusie van de burgemeester was: 'We hebben zin in het feestjaar, omdat we dit in vrijheid kunnen vieren.'
Dubbeltentoonstelling: Beleef het wonder van Gouda
Een dubbeltentoonstelling in Museum Gouda en de Sint Janskerk, waarbij de kerk in volle glorie wordt teruggebracht met de katholieke pracht en praal en altaarstukken. In 1566 bestormen in heel Nederland woedende mensen Rooms-Katholieke Kerken en verwoesten beelden en kunstschatten. In de geschiedenisboeken wordt deze periode van vernielzucht 'De Beeldenstorm' genoemd.
In Gouda wordt wonderbaarlijk niets vernietigd. Het stadsbestuur doet een beroep op ieders 'trots en redelijkheid'. Met succes: alle kunstschatten worden in veiligheid gebracht, waaronder altaarstukken die later in Museum Gouda belanden. De katholieke altaarstukken die toen zijn gered, keren tijdelijk terug op hun oude plek.
'De kerken waren toen zeer levendig. De hele dag door hielden de gildes hun eigen diensten en allemaal hadden ze hun eigen altaarstuk', legt Femke Haijtema, de nieuwe directeur van Museum Gouda, uit. 'Er was zelfs een speciale hondenslager in dienst om honden en katten uit de kerk te houden. Als je de kerk binnenkwam was er een kakofonie aan geluid. Dat gevoel proberen we terug te halen met een speciale audiotour en we laten zien hoe de altaarstukken stonden.'
In Museum Gouda - waar de altaarstukken stonden - worden de levensgrote ontwerptekeningen van de glas-in-lood-ramen in de Sint-Janskerk tentoongesteld, de zogenoemde cartons. Sommigen zijn wel 22 meter lang. Normaal liggen de tekeningen opgerold in een kluis. Als je ze allemaal achter elkaar legt heb je een lengte van 2,1 kilometer aan werktekeningen, berekende toenmalig koster Maurits Tompot in 2013.
12 april t/m 1 oktober 2022: kijk hier voor meer informatie
Op 19 juli 1272 kreeg Gouda stadsrechten van Graaf Floris V van Holland. Wat betekende het als een plek stadsrechten kreeg? Stadsbesturen kregen hierdoor meer middelen om hun handel te beschermen en te verbeteren. Bijvoorbeeld door het recht om jaarmarkten te organiseren, maar ook het recht om een stadsmuur met stadspoort te bouwen, tol te heffen, munten te slaan en ook om zelf de rechtspraak binnen de stad te organiseren.
De Goudse giganten
Tijdens de viering van Gouda750 komen bij veel evenementen en festiviteiten bekende Gouwenaars in de vorm van een pop, ofwel Goudse Gigant, langs. De Goudse poppenmaker Evert Josemanders heeft negen historische poppen gemaakt. Sommige zijn zo'n vier à vijf meter hoog, andere poppen krijgen alleen een grote kop die poppenspelers op hun hoofd zetten.
Erasmus en de gravin
Behalve Graaf Floris V zijn dat vrijdenker Coornhert, de humanist Erasmus, gravin Jacoba van Beieren, schrijfster en onderwijzeres Anna van Schilperoort, oud-burgemeester Karel James, het fictieve kaasmeisje, de eerste Marokkaanse gastarbeider Abdellah Laaguili en de Joodse dichter Leo Vroman.
Zij zullen bij diverse activiteiten te zien zijn.
Historische optocht
Op vrijdag 20 mei wordt in Gouda een historische optocht gehouden waar iedereen in Gouda in historische kleding kan meelopen. Bij The Melting Shop worden workshops georganiseerd om historische kleding te maken en zijn patronen te koop om zelf mee aan de slag te gaan. Voor de minder creatieve Gouwenaar zijn ook complete kostuums te koop. Natuurlijk lopen de Goudse Giganten ook mee.
Gouda Waterstad 750
Vier dagen lang staat Gouda750 in het teken van water en is er een nautisch festijn in Gouda. Het begint op donderdag 28 juli met de feestelijke intocht van de historische vloot met 120 schepen. Er zijn rondvaarten, shantykoren, drakenbootraces, zeil- en roeiwedstrijden, een badeendjesrace en een schependans.
28 t/m 31 juli 2022: kijk hier voor meer informatie
Wandelen en fietsen door Gouda
Om Gouda te ontdekken zijn er verschillende wandelingen door de stad die bekend is vanwege de kaas, de kaarsen en de stroopwafels. Verschillende data in 2022: klik op de naam van de wandeling voor meer informatie.
Je kan themawandelingen doen zoals:
Coornhertwandeling: waarbij je meer leert over Dirck Coornhert, voorstander van godsdienstvrijheid. Die werd 500 jaar geleden geboren en ligt begraven in de Sint-Janskerk. In het Remonstrantse poortje, Keizerstraat 2 is van mei tot en met augustus een kleine buitenexpositie aan hem gewijd: Kraamkamer van de vrijheid.
De 25 steegjeswandeling: je wandelt langs 25 (verborgen) steegjes in het historische centrum van Gouda.
Regenboogwandeling: een wandeling langs bekende en minder bekende plekjes in Gouda die van grote betekenis zijn voor de LBHTQI+ gemeenschap.
Bomenroute langs de mooiste bomen in de stadsparken in Gouda
Er zijn culinaire wandelingen waarbij je loopt of rent. Zo is op 16 april de Goudse Kaasschaaf Loop (& Wandeling) waarbij hardlopers en wandelaars met een kaasschaaf langs plekken komen waar ze kaas kunnen proeven.
Gouda in beeld en gedicht: vanaf 16 april lopen langs ingekleurde historische foto's op de plaats waar ze genomen zijn, aangevuld met geschiedenisweetjes en gedichten.
Op 5 en 6 juli (pinksterweekeinde) zijn er wandel- en fietstochten langs de grenzen van de stad onder de titel Heel Gouda fietst en wandelt
Goudse Kaasboerinnen
In Gouda zijn de afgelopen maanden door scholen, kunstenaars en andere groepen vijftig Kaasboerinnen beschilderd. Replica's van het icoon op de Nieuwe Markt, gemaakt door Ineke van Dijk.
Zo waren Jos van Kersbergen en Lia Donkers zeven weken bezig met hun beeld, met daarop alle ruim zestig sportverenigingen van Gouda.
Van Kersbergen: 'Het thema was: hoe geef ik Gouda door aan de toekomst? Wij hebben gekozen voor de jeugd, voor alle logo's van de Goudse sportverenigingen. De jeugd heeft de toekomst en zo geef je Gouda door.' Maar dat viel nog niet mee. 'Het is allemaal geschilderd, het is geen plakplastic. Dat is heel veel werk, om het in de goede verhoudingen te doen.'
Bekijk hier de video's van de tot standkoming van de Iconen
Goudse Iconen - YouTube
Goudse Kaasmeisjes bijna af - YouTube
Kaasmeisjes naderen hun voltooiing - YouTube
Van 12 tot en met 14 april staan die beelden in een cirkel op de Grote Markt in Gouda. Daarna krijgt elk beeld een eigen plekje in de stad Gouda, waardoor een wandel- en fietsroute ontstaat. Vanaf april tot en met september 2022 kan iedereen deze tocht gaan maken en genieten van de 50 verschillende kunstwerken.