'Als ik vroeger naar het museum ging, zag ik alleen maar werk hangen dat niet over mij ging'. Khalid Amakran hoopt dan ook dat mensen met een migratieachtergrond dit jaar de weg naar Museum Gouda weten te vinden voor de foto-expositie Bnadem. Amakran toont recent werk van meerdere generaties arbeidsmigranten. De foto's hangen naast eerder werk van Robert de Hartogh, die als een van de eerste in de jaren zeventig het leven en werk van de migranten in beeld bracht, bijvoorbeeld bij Compaxo en in de Kaasfabriek. 
Jaren zeventig, Robert de Hartogh
De mannen onden elkaar onmiddellijk, vertelt Amakran (1991). 'Het werk van Robert sprak mij meteen aan, omdat ik in alle foto’s een jongere versie van mijn eigen vader zag, die ook als arbeidsmigrant naar Nederland kwam.' Door het plotselinge overlijden van De Hartogh eind 2022 hebben ze elkaar maar een paar keer gezien 'genoeg om het gevoel te hebben dat we de expositie samen hebben gemaakt.'
'Robert was echt een 'fly on the wal' ik ga iets anders te werken. Maar allebei vinden we de verhalen achter de foto's vaak net zo belangrijk als de foto zelf. Ik heb de mensen van de eerste generatie in het hele land thuis opgezocht. Ik heb niet alleen mijn camera aangezet maar ook de microfoon en de verhalen die ze vertelden hoor je hier ook.'
lees verder onder foto
Zoals het verhaal van de weduwe van een Goudse pensionhouder en haar dochters Fatima en Amal (foto hierboven). 'Ze zijn hier door gezinshereniging terecht gekomen in de jaren zeventig. Haar man is begonnen als vertaler in de rechtbank in Rotterdam. Toen hij zag dat de miigratiestroom van Marokko hierheen op gang kwam, besloot hij om twee pensions in Gouda op te zetten om Marokkanen op te vangen die hier kwamen wonen en werken.'
De titel 'Bnadem' is door een kunstenaar, vriend van Amarkran op de muur gekalligrafeerd. 'Het is een Marokkaans-Arabische woord voor 'mens', letterlijk 'zoon van Adam'. In de Marokkaanse cultuur ben je dus altijd onderdeel van iets wat groter is dan jijzelf. Heel anders dan het Nederlandse woord ‘individu’, dat in het Arabisch niet bestaat en juist ‘ondeelbaar’ betekent. De tentoonstelling Bnadem gaat over de zoektocht van Marokkaanse Nederlanders naar 'nieuwe grond.' Wie kan je zijn, wie mag je worden en wat neem je mee van de generatie voor jou?
lees verder onder foto
Khalid Amakran bij de gekaligrafeerde titel van de expositie'
'Ik was enorm verrast door een paar verhalen die ik hoorde', zegt Amakran. Er zit een foto bij van een man die hier als backpacker kwam en is gebleven. Een ander was met een vriend mee naar de keuring en wist niet helemaal wat er aan de hand was. Twee maanden later zat hij op het vliegtuig naar Nederland en dat was nooit zijn bedoeling geweest. Hij heeft nog geprobeerd om terug te gaan, net als mijn vader, maar op gegeven moment merkten ze, dat overkwam meerdere van die generatie; dat Nederland zo je thuis is geworden dat het echt geen zin meer heeft.'
Dat je in de Nederlandse musea weinig kunst van en over migranten aantreft, heeft volgens Amakran verschillende oorzaken. 'Er is door de jaren heen veel gezegd en gedaan over Marokkaanse Nederlanders, vaak ook negatief. Verder maken de musea pas sinds kort tentooonstellingen voor een diverser publiek. De doelgroep vindt het nog heel onwennig om daar aan mee te werken of er naartoe te gaan. Ik hoop dat Bnadem daar verandering in kan brengen.'
lees verder onder foto
Billboards bij station, rechts de fotograaf met zijn ouders
Hij is ook bijzonder blij met het tweede en openbare deel van de expositie: reuze billboards met oude en nieuwe foto's bij station Gouda. De migrantenkinderen die hij daar sprak, vertelden over die onwennigheid met kunst en musea en hun blijdschap de foto's op straat te zien. 'Ik hoop dat dat voor veel meer mensen gaat gelden en dat ze dan ook naar het museum komen.
Amakran is voor de expositie gevraagd door De Mix Nederland, die overal in het land fotografen laat reageren op werk van vakgenoten. Terwijl hij van huis uit geen fotograaf is. 'Ik ben begonnen als theatermaker en heb ook altijd geschreven, ik ben goed met woorden. En ergens in dat proces ben ik heel verliefd geworden op fotografie en die liefde is alleen maar gegroeid'. Het resultaat van die liefde is tot januari 2024 te zien in Museum Gouda.